Kara Delik nedir nasıl oluşur ?

Kara delik ışık saçmamasından dolayı kara olarak nitelenmiştir. Aslında yüksek miktarda ısı radyasyonu yayarak parlar ancak bunu net bir şekilde gözlemleyemeyiz. Bir kara deliğin merkezinde, kütlenin sonsuz yoğunluğa kadar ezildiği tekillik bulunur; burada çekimi kuvveti son derece güçlüdür ve uzay zamanının sonsuz eğriliği vardır. Kara deliklerin içinde, uzaydan ve zamandan söz etmek artık anlamlı değildir. Bunun anlamı kara delik uzay- zaman ve kütle çekim kuvvetinin üstünde bir boyuttadır. Tekillik üzerinde sıkışan, uzay ve zaman, onları bildiğimiz haliyle var olmayı bırakır. Kara delik uzayda çok yüksek miktarda gravitasyönel etkiler sergileyen, ışığın içindeki parçacıkların hatta radyasyonun bile içinden kaçamadığı ve hiç bir şey gözlemlenemeyen bir bölgedir. Genel görelilik teorisinde belirli miktarda küçülen bir kütlenin bir kara delik oluşturmak için uzay zamanı büyük miktarda bükebileceğini öngörür. Hiçbir şekilde kaçışı olmayan bu bölgeye olay ufku denir. Olay ufku tek kelimeyle muazzam bir görüntüye sahip olmakla birlikte en karanlık gizemleri de ardında saklar, bir yıldızın yaşam döngüsü nihayetinde çok büyük yıldızların çökmesi ile kara deliklerin oluşması muhtemeldir. Bir kara delik oluşumundan sonra etrafındaki cisimleri emerek ve diğer kara deliklerle birleşerek kütlesini büyütür. Kütlesi belirli bir miktarda büyüdüğünde ise bir süper emici kara deliğe dönüşür. Çoğu gök adanın merkezinde bu tür bir kara delik olması muhtemel olmakla birlikte olmasa bile oluşabilir. Kendi samanyolu galaksimizde bile 4,3 milyon güneş kütlesinde süper emici kara delik vardır. Yerçekiminin çökmesi kara delik oluşumunu sağlayan tek faktör değildir. Yeterli yoğunluğu elde eden, yüksek enerjili çarpışmalarda kara delik oluşumu gözlenir.

Stephen Hawking kara deliklerin tamamen siyah olmadıkları, az miktarda termal radyasyon yardıklarını öngördü bu etki Hawking Radyasyonu olarak biliniyor. Kuantum alan teorisini statik bir kara delikli arka plana uygulayarak, kara deliklerin mükemmel bir siyah vücut spektrumu gösteren parçacıkları yayması gerektiğini tespit etti. Bir kara delik çok küçükse, radyasyon etkilerinin çok güçlü olması bekleniyor. Bir insana kıyasla ağır olan bir kara delik bile anında buharlaşır. Bir araba kütlesi olan bir kara deliğin çapı yaklaşık 10 -24 m olur ve bu süreyi kısaca Güneş'in 200 katından daha fazla bir parlaklığa sahip olacak şekilde bir nanosaniye buharlaşabilir. Yani diğer bir açıdan bakarsak kara delikler radyasyon yayarak küçülürler, enerji ve kütle kaybederler kütleleri azaldıkça kütle çekim etkileri azalır ve ışınlar ve radyasyonlar olay ufkundan daha kolay bir şekilde sıyrılabilirler buna dayanarak insanoğlu eğer bir kara delik incelemek istiyorsa bunu yaşlı ve ölmek üzere olan bir kara delik üzerinde yapmalı ama bunu ölçmek biraz zor yolculuğa çıkmadan önce yapılan bir gözlemde yaşlı olan bir kara delik yanında gittiğimizde çoktan buharlaşmış olabilir. Herhangi bir karadelikte sadece birkaç iç parametre olduğu için kara deliğin oluşumuna giren madde hakkındaki bilgilerin çoğu yok olur. Bir kara deliğe giren maddenin türüne bakılmaksızın, sadece toplam kütle, yük ve açısal momentum ile ilgili bilgilerin korunduğu gözlemleniyor. Kara deliklerin sonsuza kadar sürdüğü sürece bu bilgi kaybı o kadar sorunlu değildir, çünkü bilgi, kara deliğin içinde var olduğu düşünülürse, dışardan erişilemezse de, olay ufku üzerinde holografik prensibe uygun olarak temsil edilir. Günümüz teknolojisiyle ne yazık ki kara deliklerin ardında barındırdıkları sırları öğrenmemiz mümkün değil ama bir gün kara deliğin içine girip atom altı parçacıklarına ayrılmayan bir alaşım yaptığımızda evrendeki çoğu kavrama hakim olacağız, uzay-zaman kavramından bahsetmiyorum bile…